نکات مهم انتخاب استاد راهنما و مشاور در (پایان‌نامه‌) دکتری و کارشناسی ارشد

این مقاله سعی دارد به مبحث استاد راهنما و مشاور در پایان‌نامه‌های دانشجویی دکتری و کارشناسی ارشد بپردازد. استادهای داوری نیز در این مقاله شرح داده خواهد شد. با ما همراه باشید.

نقش استاد راهنما، مشاور و داور

استادان راهنما، مشاور و داور نقش‌های ویژه‌ای در فرایند تدوین پایان‌نامه دارند. نقش استاد راهنما در این میان بسیار ممتاز است، زیرا او بیشــترین تعامل را با دانشــجو در تمام مراحل کار دارد و می‌تواند با رهنمودهای خود دانشــجو را به مسیر درست پژوهش هدایت کند. البته نباید فراموش کرد که درنهایت مسئولیت اصلی هر پایان‌نامه با خود دانشجوست و استاد راهنما، همان‌طور که از نامش پیداست، فقط نقش راهنمایی دانشجو را بر عهده دارد.

استاد راهنما و مشاور

استاد مشاور به‌عنوان ناظر بر فرایند اجرای پژوهش در مواردی که استاد راهنما تشخیص دهد، دیدگاه‌های مشورتی خود را در اختیار اســتاد راهنما و دانشــجو قرارمی دهد. اما معمولاً تصمیم گیرندۀ اصلی در هدایت پایان‌نامه، اســتاد راهنماســت و استاد مشاور بیشتر دربارۀ کلیات موضوع، روش تحقیق و چگونگی مرور منابع یا موارد مشابه دیدگاه‌های خود را ارائه می‌دهد. البته این نقش مشاورهای به‌هیچ‌وجه به معنای کم‌اهمیت بودن جایگاه اســتاد مشــاور در فرایند پژوهش و تدوین پایان‌نامه نیســت. بلکه این نوع تقسیم‌بندی کار به‌نوعی نشان از ســهم بیشــتری است که از استاد راهنما انتظار می‌رود و دانشــجو نباید برای تمام جزئیات کار خود به استاد مشاور مراجعه کند.

نکات مهم در فرایند نگارش پایان‌نامه

البته در عمل بســیار دیده‌شده اســت که استادان مشاور باحوصله فراوان و با ســخاوتمندی قابل‌تقدیری در تمام مراحل تحقیق، دانشجویان را از دانش و تخصص خود بهره‌مند ساخته‌اند، و به‌نوعی همچون اســتاد راهنمای دوم هدایت پایان‌نامه را همراه با استاد راهنمای اصلی بر عهده داشته‌اند. داوران، که حداقل یکی از آنان از دانشگاه دیگری انتخاب می‌شود، درزمینهٔ موضوع موردمطالعه تخصص کافی دارند و خود صاحب آثار و تحقیقات متعددی در آن زمینه هستند.

ماده ۳۳: استاد راهنما باید از بین استادان داخل دانشگاه انتخاب شود. در موارد خاص با تأیید شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده، انتخاب استاد راهنما از میان اعضای هیئت علمی خارج از دانشگاه محل تحصیل دانشجو بلامانع است.

تبصره: در موارد استثنایی به پیشنهاد گروه و تأیید شورای تحصیلات دانشگاه، انتخاب بیش از یک نفر به عنوان استاد راهنما بلامانع است.

ماده ۳۶: به پیشنهاد استاد راهنما و تأیید تحصیلات تکمیلی دانشکده، یک تا سه نفر از اعضای هیئت علمی و یا صاحبنظران و محققان برجسته به عنوان استاد مشاور تعیین می شود.

بنابراین رعایت نکات زیر برایاستاد راهنما در (پایان نامه) توصیه می شود:

• دانشجو براساس علاقه به خط تحقیقاتی و متناسب با روحیه خود باید استاد راهنما را انتخاب نماید.
• استاد راهنما باید اشراف کافی به موضوع را داشته باشد. 
• انتخاب اساتید مشاور به عهده استاد راهنما می باشد. 
• انتخاب استاد راهنما خارج از گروه کاملاً بلامانع است. 

انتظار می‌رود استادان داور با توجه به تجربه و تخصصی که دارند بتوانند پایان‌نامه یا رساله ارائه‌شده را منتقدانه و منصفانه ارزیابی کنند. متن پایان‌نامه یا رساله مدتی قبل از تاریخ دفاع برای داوران ارسال می‌شود تا آنان وقت کافی برای مطالعه آن داشــته باشــند. پس از مطالعه متن، آنان در جلسه دفاع حاضر می‌شوند و پس از شنیدن توضیحات دانشجو، پرسش‌های خود را مطرح می‌سازند و انتظار دارند دانشجو از عهدۀ پاسخگویی به این پرسش‌ها برآید.

سوالات متداول دانشجویان