همه چیز درباره دبیرستان ماندگار البرز

دبیرستان ماندگار البرز با نام پیشین کالج آمریکایی‌ها یا کالج البرز یکی از مدارس خاص، معتبر و قدیمی شهر تهران است. این دبیرستان که از نخستین رویداد های مهم آموزشی در کشور است در شمال‌غربی چهارراه کالج، کوچه البرز واقع شده است. دبیرستان ماندگار البرز یا کالج بعد از دبیرستان دارالفنون به عنوان یکی از نهادهای آموزشی پرافتخار ایرانی مطرح است. این دبیرستان به خاطر نمای رشته کوه البرز در پس آن، دبیرستان البرز نام گرفته‌است.

دبیرستان البرز مدرسه امریکایی ها

در سال ۱۲۵۰ شمسی  و در 24 امین سال پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، یک گروه کاتولیک آمریکایی که برای تبلیغ مذهبی آمده بودند به ریاست  آقایی به نام جیمز باست وارد ایران شدند.  ۱۲۵۲ شمسی این گروه مذهبی شروع به تأسیس دبستانی حوالی دروازه قزوین کرد که بنای ابتدای مدرسه کالج و یا دبیرستان ماندگار البرز امروزی شد. شروع به کار این مدرسه در سال اول با ۱۰ نفر دانش آموز بود.

به این ترتیب مدرسه آمریکایی‌ها در تهران تأسیس شد و در سال ۱۲۷۸ خورشیدی هم‌زمان با مدیریت دکتر جردن به دبیرستان تبدیل گشت. این دبیرستان در سال ۱۳۰۱ خورشیدی به محل کنونی خود در چهارراه کالج انتقال یافت و در آن زمان کالج آمریکایی‌ها یا کالج البرز نامیده می‌شد. در سال ۱۳۱۹ خورشیدی، به دستور دولت وقت، ایرانیان مدیریت این کالج را بر عهده گرفتند و نام آن به دبیرستان ماندگار البرز تغییر یافت.

دبیرستان ماندگار البرز به دلیل قدمت تاریخی و سوابق درخشان علمی، آموزشی و فرهنگی در شانزده اسفند سال ۱۳۸۵ توسط شورای عالی آموزش و پرورش جزو مدارس ماندگار ایران شناخته شد. در حال حاضر این دبیرستان از طریق آزمون ورودی دانش‌آموزان مستعد را پذیرش می‌کند.

در سال ۱۸۹۸ میلادی (۱۲۷۷ خورشیدی)، آقای وارد از ایران به آمریکا رفت و در همان سال دکتر ساموئل مارتین جردن به ایران رهسپار گردید و یک‌سال بعد در سال ۱۲۷۸ خورشیدی ریاست مدرسه را بر عهده گرفت. با ورود وی به ایران و قرار گرفتن او به عنوان مدیر، مدرسه شاهد تحول قابل ملاحظه‌ای شد. در این سال، غیر از شش کلاس دبستان دو کلاس دبیرستان نیز به آن افزوده شد و به تدریج دبیرستان چهارکلاسه‌ای به وجود آمد و در سال ۱۲۹۲ خورشیدی (۱۹۱۳ میلادی)، با افزایش دو کلاس جدید، دوره ۱۲ ساله تحصیلی کامل گردید.

در سال ۱۳۱۹ شمسی، دولت وقت ایران به دستور رضا شاه پهلوی، کالج البرز را از آمریکایی‌ها به مبلغ ده میلیون ریال (یک میلیون تومان) خرید و عملاً از آن‌ها خلع ید گردید. نام آن به دبیرستان البرز تغییر یافت و پس از آن معلمان خارجی به تدریج ایران را ترک کردند. از سال ۱۳۱۹، پس از اینکه آمریکایی‌ها کالج البرز را ترک کردند ایرانی‌ها مسئولیت اداره آن را بر عهده گرفتند و اولین ایرانی که به جای دکتر جردن مأمور ریاست البرز شد، وحید تنکابنی بود.

مارتین جردن نیز به همراه همسرش پس از ۴۰ سال ریاست کالج آمریکایی تهران، به آمریکا بازگشت. وی در سال ۱۳۲۳ بار دیگر به ایران سفر کرد. بازگشت جردن به ایران مورد استقبال شاگردانش قرار گرفت و مراسمی در تجلیل از او برگزار کردند. یکی از تالارهای دبیرستان ماندگار البرز به نام او نامگذاری شد و سردیسی سنگی به سفارش اللهیار صالح رئیس کانون فارغ‌التحصیلان کالج، توسط ابوالحسن‌خان صدیقی که از او با عنوان پدر مجسمه‌سازی ایران یاد می‌شود از جردن ساخته و به افتخار او در ورودی تالار اصلی مدرسه نصب شد. این مجسمه که آن زمان ۵۰۰۰ تومان برای ساختش هزینه شده بود بعد از انقلاب از ورودی مدرسه برداشته و به روایتی راهی کتابخانه دانشگاه امیرکبیر شد و به روایتی دیگر در یکی از آزمایشگاه‌های دبیرستان نگه‌داری می‌شود. دکتر مارتین جردن در سال ۱۳۳۳ در ۸۱ سالگی در آمریکا درگذشت.

خیابان جردن (خیابان آفریقا) در تهران به افتخار ساموئل مارتین جردن نامگذاری شد.

دوران ساموئل مارتین جردن اولین بار آموزش ورزش‌هایی چون فوتبال، بسکتبال و والیبال به کلاس‌های دبیرستان اضافه شد و پنج سال بعد از افتتاح دبیرستان، اولین ساختمان شبانه‌روزی کالج آمریکایی هم تحت عنوان مک کورمیک هال در محوطه کالج بنا شد. وی اصلاحات اساسی‌ای را در اصول اولیه مدرسه و افزودن دروس دبیرستانی و پیش دانشگاهی در مدت ۴۰ سال حضور خود در ایران انجام داد.

جردن برای دروغ ده شاهی جریمه تعیین کرده بود. اگر از دانش‌آموزی سئوالی می‌کرد و او بلد نبود، می‌گفت: «کلّه به کار، کدو کنار.» با سیگار کشیدن به شدت مخالف بود و اگر در جیب کسی سیگار پیدا می‌کرد یک تومان جریمه می‌شد. می‌گفت: «سیگار لوله بی‌مصرفی است که یک سر آن آتش و سر دیگر آن احمقی است!»

اگر شاگردی را می‌دید که وقت راه رفتن سرش پایین است، به او تذکر می‌داد: «مگر مرغی و می‌خواهی دانه جمع کنی؟ سرت را بالا بگیر و با بدن راست راه برو»

استادان معروف دانشگاه و اشخاص دانشمند دعوت می‌شدند تا برای شاگردان مدرسه البرز در مباحث مختلف صحبت کنند. جردن می‌گفت:

بچه‌ها مملکت شما سابقهٔ درخشانی داشته‌است. بازگشت به آن روزگار درخشش بستگی به همت و شجاعت و کوشش شما دارد. امیدوارم حرف من در گوش و قلب شما باشد و برای ملت و کشورتان مفید واقع شوید.

مدیران مدرسه البرز از ابتدا تا امروز

دبیرستان قدیمی و با ارزش البرز در گذر زمان مدیران متعددی به خود دیده است. قطعا از دلایل موفقیت این دبیرستان حضور این مدیران کار آمد بوده است.

مشاهیر دبیرستان ماندگار البرز

• داریوش آشوری، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی
• رضا درمیشیان، کارگردان سینما
• محمد علی اسلامی ندوشن، شاعر، منتقد، مترجم و پژوهشگر برجستهٔ ایرانی
• حسن اکبرزاده، ریاضیدان و پژوهشگر برجسته ایرانی
• حسین امانت، طراح و معمار ایرانی و طراح برج آزادی تهران
• عبدالله انوار، مترجم ایرانی و از پیش‌کسوتان معاصر نسخه‌شناسی در ایران
• مهدی بهادری‌نژاد، استاد مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف، برگزیده همایش چهرهٔ ماندگار، معاون پژوهشی فرهنگستان علوم و دارندهٔ نشان درجه یک دانش
• فیروز پرتویی اولین رئیس دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف
• علی جوان، فیزیکدان ایرانی و مخترع لیزر گازی
• شهید مصطفی چمران، دانش‌آموخته دانشگاه برکلی کالیفرنیا و وزیر دفاع سابق ایران
• صادق چوبک، نویسنده ایرانی و از پیشگامان داستان‌نویسی مدرن ایران
• سلیمان حییم، فرهنگ نویس، مترجم، نویسنده و شاعر ایرانی، ملقب به «پدر فرهنگ نویسی دوزبانه ایران»
• همایون خرم، نوازندهٔ نامدار ویولن، موسیقی‌دان و آهنگ‌ساز ایرانی
• هاراطون داویدیان، از بنیان‌گذاران روانپزشکی در ایران
• یاسر رودی، فیزیکدان و برنده جایزه اریک کندل اروپا در سال ۲۰۱۵ و جزو ده دانشمند برتر مجله ساینس نیوز
• ادوارد زهرابیان، معمار و طراح ایرانی و طراح نشان هواپیمایی ملی ایران (هما)
• منوچهر ستوده، ایران‌شناس، جغرافیدان و پژوهشگر ایرانی
• سعید سهراب‌پور، رئیس دانشگاه صنعتی شریف از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۹، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، عضو پیوسته فرهنگستان علوم و چهره ماندگار
• مهدی ضرغامی، پنجمین نایب‌التولیه (رئیس) دانشگاه صنعتی شریف
• بهزاد عبدی، آهنگساز ایرانی
• عادل فردوسی پور، گزارشگر فوتبال ایران
• داریوش فرهود، پدر علم ژنتیک ایران
• سیاوش قمیشی، خواننده، آهنگ ساز، ترانه‌سرا
• محمدعلی همایون کاتوزیان، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبی
• لطفی زاده، بنیان‌گذار منطق فازی و استاد دانشگاه برکلی
• بهرام مبشر، مدیر ارشد ناسا و پژوهشگر تلسکوپ هابل
• حسین محجوبی، نقاش صاحب نام معاصر ایران و از چهره‌های بین‌المللی هنر نقاشی
• جمشید مشایخی، بازیگر صاحب سبک سینما و تلویزیون ایران و چهره ماندگار در سینما
• طهماسب مظاهری، وزیر امور اقتصادی و دارایی کابینه سید محمد خاتمی و رئیس سابق بانک مرکزی
• روزبه معین، نویسنده معاصر
• مصطفی میرسلیم، وزیر سابق ارشاد و عضو هیئت علمی دانشگاه امیر کبیر و کاندیدای دوازدهیم دوره انتخابات ریاست جمهوری
• فرزاد ناظم، کارآفرین ایرانی-آمریکایی و مدیر فنی شرکت
• کامران وفا، فیزیک‌دان و استاد ایرانی-آمریکایی فیزیک در دانشگاه هاروارد
• افشین یداللهی، ترانه‌سرا و پزشک متخصص اعصاب و روان
• سیروان خسروی، خواننده، آهنگساز، تنظیم‌کننده
• امیر جدیدی، بازیگر
• پوریا آذربایجانی، کارگردان سینما
• کاوه آفاق، خواننده، ترانه‌سرا، آهنگساز
•  محمد حسن ارجمندی شاعر و داستان‌نویس

منبع: ویکی پدیا

سوالات متداول دبیرستان ماندگار البرز