مباحث پر تکرار و آسان شیمی کنکور سراسری ۱۴۰۲

مباحث پر تکرار شیمی ویژه کنکور سراسری را در اینجا می توانید مطالعه نمایید تا دید بهتر و دقیق تری نسبت به مباحث شیمی در کنکور سراسری پیدا کنید و  مرور و جمعبندی حرفه ای داشته باشید . این بخش روزانه با معرفی مباحث تست خیز ، منتشر می شود.

مباحث پر تکرار شیمی که می توان در یک ماه به تسلط رسانید

اعداد_کوانتومی
شیمی۲_فصل۱

نکات مربوط به عدد کوانتومی اصلی (n)

✔️عددی است که بور برای مشخص کردن ترازهای انرژی به کار برده بود (در مدل کوانتومی به جای تراز انرژی از واژه لایه الکترونی استفاده می شود).

✔️شماره لایه الکترونی را مشخص می کند.

✔️سطح انرژی الکترون را مشخص می کند.

✔️تعداد زیرلایه ها را در یک لایه الکترونی مشخص می کند.

✔️تعداد کل اوربیتالها را در یک لایه الکترونی مشخص می کند.

✔️تعداد کل الکترون ها را در یک لایه الکترونی مشخص می کند.

✔️با افزایش مقدار n انرژی لایه الکترونی افزایش می یابد.

✔️در اطراف هسته اتم حداکثر هفت لایه الکترونی وجود دارد.

✔️مقدار n از عدد یک شروع می شود نه صفر

مباحث پر تکرار شیمی کنکور ۱۴۰۲

اعداد_کوانتومی
شیمی۲_فصل۱

چند مورد از عبارتهای زیر در مورد عدد کوانتومی اصلی درست نیست؟

▪️سطح انرژی لایه های الکترونی را نشان می دهد.

▪️اندازه نسبی ابر الکترونی را نشان می دهد.

▪️تعداد زیرلایه های هر لایه را مشخص می کند.

▪️می تواند مقادیر صفر تا 7 را اختیار کند.

?درست. هر چقدر n بزرگتر باشد سطح انرژی هم بالاتر است.

?درست، n بزرگتر، اندازه بزرگتر و ابر الکترونی بیشتری دارد.

?درست، می توان با استفاده از n تعداد زیر لایه ها را نیز محاسبه کرد.

?نادرست، n می تواند مقادیر از یک تا 7 اختیار کند نه از صفر

محدودیت مدل اتمی رادرفورد و توجیه بور برای حل این ایراد

?مشکلی که در مورد مدل رادرفورد وجود دارد آن است که بر اساس مدل کلاسیکی، الکترونی که به دور هسته می چرخد یک شتاب جانب به مرکز به دست می آورد. از طرف دیگر هنگامیکه یک ذره ی باردار شتاب دار می شود، از طریق نشر تابش الکترومغناطیس مقداری انرژی از دست می دهد و در نتیجه در مدار کوچکتری حرکت می کند. بنابراین با پذیرفتن چنین مدلی الکترون در زمانی برابر با ده به توان منفی نه ثانیه روی هسته سقوط می کند و هیچ اتمی پایدار نیست.

?بور برای پاسه دادن به این ابهام، محدودیتی را برای حرکت چرخش الکترون به دور هسته در نظر گرفت. در اتم هیدروژن یک الکترون تک فقط مجاز است در مدارهای معینی حرکت کند و تا زمانی که در این مدار قرار دارد، انرژی از دست نمی دهد.

مباحث پر تکرار شیمی

 اعداد_کوانتومی
 شیمی۲_فصل۱

چند مورد از عبارتهای زیر با توجه به اصل طرد پائولی درست است؟

▪️در هر اوربیتال حداکثر دو الکترون آن هم با عدد کوانتومی n و l متفاوت وجود دارد.
✔️نادرست، در هر اوربیتال دو الکترون جای می گیرند ولی این دو می توانند n، l و ml یکسان داشته باشند.

▪️در یک اتم هیچ دو الکترونی را نمی توان یافت که سه عدد کوانتومی n و l و ml یکسان داشته باشند.
✔️نادرست، در یک اتم هیچ دو الکترونی را نمی توان یافت که 4 عدد کوانتومی یکسان داشته باشند

▪️دو الکترون با عدد کوانتومی اسپین برابر، هیچ گاه در یک لایه الکترونی وجود ندارند.
✔️نادرست، دو الکترون با عدد کوانتومی اسپین برابر هیچ گاه در یک اوربیتال وجود ندارند (نه در یک لایه)

▪️در هر اوربیتال حداکثر دو الکترون آن هم با اسپین مخالف قرار می گیرند.
✔️درست، دو الکترون با اسپین برابر، هیچ گاه در یک اوربیتال وجود ندارند.

اعداد_کوانتومی
 شیمی۲_فصل۱
نکات عدد کوانتومی مغناطیسی(ml)

✔️سومین عدد کوانتومی است.

✔️جهتگیری اوربیتال را در فضا معین میکند.

✔️همه عددهای صحیح بین l- تا l+ را در بر میگیرد.

✔️مشخص کننده جهت میدان مغناطیسی کوچک الکترون نسبت به میدان مغناطیسی بیرونی است.

✔️زیرلایه s کروی است و در تمام جهتها به طور یکسان تحت تاثیر خطوط نیروی میدان مغناطیسی قرار میگیرد، بهمین خاطر میدان مغناطیسی اثری بر انرژی الکترون s ندارد و در فضا فقط یک نوع جهتگیری دارد.

✔️زیرلایه p از سه اوربیتال با جهتگیری متفاوت تشکیل شده است به همین دلیل در برابر نیروی میدان مغناطیسی رفتار متفاوتی دارند و هر کدام را با اعداد 1- ، صفر و 1+ نشان میدهیم.

✔️اوربیتالهای هم انرژی به اوربیتالهایی با سطح انرژی یکسان اطلاق میگردد.

✔️زیرلایه p سه اوربیتال هم انرژی، زیرلایه d دارای 5 اوربیتال هم انرژی و زیرلایه f دارای 7 اوربیتال هم انرژی است. 

ساختار_اتم
 شیمی۲_فصل۱
عوامل موثر بر رنگ شعله در آزمون شعله فلزات

 خلوص نمک: اگر نمک بکار برده شده خلوص بالایی نداشته باشد، رنگ شعله همانند آنچه انتظار می رود نخواهد بود.

 استفاده از اتانول: اگر محلول نمکها در اتانول تهیه شود، تغییر رنگ آن در شعله دیدنی تر خواهد بود.

پرتو_کاتدی
 شیمی۲_فصل۱
نکات آزمایش لوله پرتو کاتدی

✔️?با تغییر نوع فلزی که به عنوان کاتد به کار می رود، خواص پرتوهای کاتدی تغییر نمی کند. این مشاهده نشان می دهد که همه مواد دارای الکترون هستند و ماهیت الکترون در تمام مواد یکسان است.

✔️?تغییر نوع گاز درون لوله ممکن است منجر به تغییر رنگ پرتوهای کاتدی شود.

✔️?ایجاد یک میدان الکتریکی در بیرون از لوله، منجر به انحراف مسیر پرتوهای کاتدی می شود.

✔️?کاهش فشار گاز درون لوله منجر به کمتر شدن شدت رنگ درخشان درون لوله می شود. یعنی در خلا مطلق پرتوهای کاتدی همچنان از کاتد به آند حرکت می کنند ولی رنگ درخشان دیگر وجود ندارد.

ساختار_اتم
 شیمی۲_فصل۱

سوال: برپایه نتایج به دست آمده از انجام آزمایش رادرفورد با ورقه نازک طلا، چند مورد از ویژگی های بیان شده برای اتمها توسط تامسون زیر سوال رفت؟

✔️تامسون در نظریه اتمی خود به 4 مورد اشاره کرده بود که 3 مورد آن توسط رادرفورد زیر سوال رفت:
 تامسون: الکترونها درون فضای ابرگونه ای پخش شده اند. رادرفورد: الکترونها به دور هسته می چرخند.

 تامسون: جرم پروتون ناچیز است. رادرفورد: جرم پروتون زیاد است.

 تامسون: جرم اتم از جرم الکترون ناشی می شود. رادرفورد: جرم اتم از هسته ناشی می شود.

پرتوزایی
 شیمی۲_فصل۱
فعالیت سه دانشمند مرتبط با پرتوزایی

 هانری بکرل نخستین بار خاصیت پرتوزایی را کشف کرد.

 ماری کوری خاصیتی را که بکرل به آن پی برده بود، پرتوزایی و مواد دارای این خاصیت را پرتوزا نامید.

 رادرفورد ثابت کرد تابش مواد پرتوزا خود ترکیبی از سه نوع پرتوی آلفا، بتا و گاما است.

مدل_تامسون
 شیمی۲_فصل۱
از مدل اتمی تامسون بعنوان مدل کیک کشمشی یا هندوانه ای نیز یاد میشود. دانه های هندوانه در نقش الکترون هستند که جرم اتم به جرم آنها وابسته است.

فعالیتهای پژوهشی بونزن:

✔️اختراع چراغ بونزن

✔️طراحی دستگاه طیف بین برای شناسایی طیف نشری خطی عنصرها

✔️اثبات منحصربه قرد بودن طیف نشری خطی هر عنصر و این که مانند اثر انگشت از این طیف می توان در شناسایی عنصرها استفاده کرد.

✔️کشف عنصرهای روبیدیم و سزیم در حین بررسی طیف یک سنگ معدنی لیتیم دار

نکات مربوط به پرتوزایی

?در عناصر رادیواکتیو همواره تعداد نوترون ها 1.5 برابر یا بزرگتر از پروتونهاست.

?عناصری که عدد اتمی بزرگتر از 84 داشته باشند رادیواکتیو بوده و میتوانند پرتوزایی کنند.

?با تابش یک پرتو آلفا 4 واحد از عدد جرمی و دو واحد از اتمی کسر می شود و اتم دارای 2 بار منفی می شود.

?با گسیل یک پرتو بتا، یک واحد به عدد اتمی افزوده می شود و اتم واجد یک بار مثبت می شود.

?با گسیل پرتو گاما هیچ تغییری در اعداد جرمی و اتمی ایجاد نشده و تنها انرژی آن اتم کم می شود.

نکات کنکوری طیف نشری خطی

?چراغ بونزن و دستگاه طیف بین هر دو از اختراعات آقای بونزن هستند ولی عملکردشان یکسان نیست

?اولین بار بونزن با استفاده از دستگاه طیف بین و نمک کات کبود به الگوی طیف نشری عناصر پی برد.

?بررسی بیشتر بونزن و همکارانش ثابت کرد که هر فلز طیف نشری خطی خاص خود را دارد.

?هم فلزات و هم نافلزات طیف نشری خطی خاص خود را دارند.

?نخستین بار آنگستروم (نه بونزن) چهار خط طیف نشری هیدروژن را یافت و نه سال بعد موفق به اندازه گیری دقیق طول موج هر خط شد.

?نیلز بور با مدل اتمی خود، طیف نشری خطی هیدروژن را توجیه کرد.

از تعداد جهشهای بزرگ میتوان به شماره گروه عنصر پی برد. از روی گروه میتوان عدد اکسایش، آرایش الکترونی و اعداد کوانتومی را نیز به دست آورد. همه این نکته ها در یک سوال ۹۴ ریاضی طرح شده بود.

مباحث پر تکرار شیمی

۳ قاعده مهم برای رسم آرایش الکترونی

 اصل بناگذاری (آفبا): از اوربیتالهای موجود، الکترون در اوربیتالی جای میگیرد که پایین ترین سطح انرژی را دارد.

 قاعده هوند: پر شدن زیرلایه هایی که بیش از یک اوربیتال هم انرژی دارند به گونه ای است که ابتدا در هر اوربیتال یک الکترون جای میگیرد، یعنی پیش از آن که در هر اوربیتال دو الکترون جای گیرد، هر یک از اوربیتالها بوسیله یک الکترون با اسپین یکسان اشغال می شود.

 اصل طر پائولی: در هر اوربیتال حداکثر دو الکترون آن هم با اسپین مخالف قرار میگیرد.

کدام ویژگی D2O با H2O یکسان است؟

▪️چگالی
▪️جرم مولی
▪️نقطه ذوب
▪️هیچ کدام

✔️پاسخ: هیچ کدام. خواص شیمیایی ایزوتوپها یکسان است ولی خواص فیزیکی وابسته به جرم آنها متفاوت می باشد. چگالی، جرم مولی و نقطه ذوب، هر سه وابسته به جرم هستند و برای دو نوع آب با ایزوتوپ مختلف، متفاوت می باشند.

چند مورد از مطالب زیر درست است.

▪️بر اثر تخلیه الکتریکی درون گاز هیدروژن، رنگ صورتی روشن به وجود می آید.
?درست، قبل از عبور از منشور، رنگ صورتی دارد ولی بعد از عبور از منشور به رنگهای مختلف تجزیه می شود.

▪️با افزودن براده منیزیم به باروت سیاه، جرقه آتش به رنگ نارنجی در می آید.
?نادرست، منیزیم رنگ سفید خیره کننده تولید می کند.

▪️جرج استونی ذره های حمل کننده جریان برق را الکترون نامید و میلیکان توانست بار آنها را حساب کند.
?درست

▪️بدون استفاده از منشور در دستگاه طیف بین، امکان مشاهده تک تک خطوط طیف های اتمی وجود نداشت.
?درست. ظریب شکست رنگهای مختلف در منشور متفاوت است. بهمین دلیل با عبور طیفها از منشور می توان آنها را تک تک مشاهده کرد.

تفاوت فلوئورسانس و فسفرسانس

در مواد با خاصیت فلوئورسانس پس از قطع منبع نور، تابش نور هم بلافاصله قطع می شود، ولی در مواد فسفرسانس، تابش نور پس از قطع منبع هم تا مدتی ادامه می یابد.

نکات کنکوری الکترونهای ظرفیتی

✔️?الکترونهای ظرفیتی به الکترونهای لایه آخر عنصر گفته می شود که در واکنشهای شیمیایی نقش دارند.

✔️?به طور عمده خواص شیمیایی یک عنصر را الکترونهای ظرفیتی تعیین میکنند.

✔️?عنصرهایی که در آرایش الکترونی اتم آنها، آخرین الکترون وارد زیرلایه s یا p می شود، تعداد الکترونهای موجود در آخرین لایه (بزرگترین n) الکترون ظرفیتی است.

✔️?در عناصر واسطه که زیر لایه d آنها در حال پر شدن است چون تفاوت سطح انرژی زیر لایه ns و d (n-1 کم است، مجموع الکترونهای هر دو را الکترون ظرفیتی در نظر میگیریم.

✔️?از گروه یک تا 11 تعداد الکتروهای لایه ظرفیت برابر شماره ی گروه و از گروه 12 تا 18 تعداد الکترونهای لایه ظرفیت برابر عدد یکان شماره ی گروه است.

✔️?در عناصر گروه 12 یا IIB که شامل Zn و Cd و Hg هستند، زیرلایه d کاملا پر است و تمایلی برای واکنشهای شیمیایی ندارند. از این رو جزو الکترونهای ظرفیتی محسوب نمی شوند و دو الکترون موجود در اوربیتال s لایه آخر را الکترون ظرفیتی در نظر میگیریم.

در چند عنصر واسطه تناوب چهارم، زیرلایه 3d به ترتیب نیم پر و پر شده است؟

✔️نیم پرها: در آرایش الکترونی Mn با عدد اتمی 25، اوربیتال 3d نیم پر است. همچنین در آرایش Cr با عدد اتمی 24، به علت پایداری، 3d نیم پر است (یک الکترون از 4s گرفته است).

✔️پرها: در اتم Zn با عدد اتمی 30، اوربیتال 3d کاملا پر است. همچنین در اتم Cu با عدد اتمی 29، به علت پایداری، 3d کاملا پر است (یک الکترون از 4s گرفته است).

کدام گزینه درست نیست؟

 هر بسته انرژی را یک کوانتوم انرژی می گویند.

 هر فوتون، یک بسته انرژی است و مقدار انرژی آن به طول موج نور بستگی دارد.

 بور به هر تراز انرژی کوانتیده، عدد ویژه ای نسبت داد که عدد کوانتومی اصلی نامیده می شود.

 شرودینگر برای مشخص کردن هر یک از اوربیتالهای یک اتم از چهار عدد کوانتومی n، l، ml و ms استفاده کرد.

✍ شرودینگر برای مشخص کردن هر اوربیتال از سه عدد کوانتومی استفاده کرد. عدد کوانتومی مغناطیسی اسپین برای مشخص کردن الکترون در اوربیتال استفاده می شود.

یادگیری جایگاه عنصرها در جدول

✔️ یکی از نکته هایی که یادگیری آن کمک زیادی به حل سریع سوالات کنکور از مبحث جدول تناوبی و آرایش الکترونی میکند جایگاه فلزات واسطه دوره چهارم و بعضی از عناصر مهم دوره پنجم و ششم است.

? فلزات واسطه دوره چهارم از اسکاندیم (Sc) با عدد اتمی 21 شروع شده و به روی (Zn) با عدد اتمی 30 ختم می شوند.

? رقم یکان عدد اتمی این عنصرها تعداد الکترونهای موجود در اوربیتال d را نشان می دهد (به جز Cr و Cu که بعلت پایداری یک الکترون اضافه از اوربیتال s میگیرند)

مثلا تیتانیم با عدد اتمی 22، در اوربیتال 3d خود دو الکترون و کبالت با عدد اتمی 27، در اوربیتال 3d خود 7 الکترون دارد

? همچنین رقم یکان عدد اتمی، گروه عنصر را نیز مشخص میکند. مثلا عدد اتمی 21 در اسکاندیم نشان میدهد که در گروه اول از عناصر واسطه (گروه 3 در کل ) است. و یا نیکل با عدد اتمی 28 در گروه هشتم از عناصر واسطه (گروه ده در کل) است.

‼️مجموع یکان و دهگان عنصرهای واسطه دوره چهارم (به جز روی)، شماره گروه را مشخص میکند.
مثلا منگنز با عدد اتمی 25 در گروه 7 قرار دارد

✔️ عناصر واسطه هنگام یونش اول از اوربیتال 4s بعد از 3dخود الکترون می دهند.

? بعضی از فلزات مشهور که همگروه هستند?

♦️نیکل، پالادیوم و پلاتین هم گروه و در گروه دهم هستند

♦️مس، نقره و طلا همگروه و در گروه یازدهم هستند

♦️روی، کادمیوم و جیوه هم گروه و در گروه 12 هستند

مباحث پر تکرار شیمی

چند نکته مهم در مورد تناوب چهارم

✔️سه عنصر وجود دارد که در آخرین سطح انرژی خود (4s)، یک الکترون دارند. Cu، Cr و K

✔️یک عنصر اصلی و هشت عنصر واسطه وجود دارد که در آخرین سطح انرژی خود (4s)، دو الکترون دارند.

✔️دو عنصر با زیر لایه 3d نیمه پر وجود دارد. Mn و Cr

✔️دو عنصر واسطه Cu و Zn و 6 عنصر اصلی زیرلایه 3d کاملا پر دارند.

تفاوت عدد جرمی با جرم اتمی

✔️عدد جرمی یک عدد صحیح است که شمار نوکلئونها (مجموع تعداد نوترون و پروتون) را نشان می دهد. این عدد در سمت چپ و بالای نماد شیمیایی عنصر نوشته می شود. در حالی که جرم اتمی، جرم یک اتم را برحسب amu نشان می دهد به همین دلیل عدد صحیحی نیست.

✔️برای همه ایزوتوپها به استثنای کربن، جرم اتمی با عدد جرمی برابر نیست.

چند مورد از مطالب زیر درست است؟

▪️پدیده پرتوزایی با کاهش جرم ماده پرتوزا همراه است؟
?درست، در پرتوزایی طبق رابطه انیشتین جرم به انرژی تبدیل می شود.

▪️پرتوهای کاتدی بر اثر برخورد با یک ماده فلوئورسنت نور ایجاد می کنند.
?درست

▪️از اینکه در آزمایش ورقه طلای رادرفورد، تنها تعداد بسیار اندکی از ذرات آلفا با زاویه بیش از 90 درجه از مسیر اولیه منحرف شدند می توان نتیجه گرفت که قطر هسته از قطر اتم بسیار کوچکتر است.
?درست، هسته به علت سنگین بودن، پرتوهای آلفا را با زاویه بیش از 90 درجه منحرف می کرد ولی تعداد این ذرات منحرف شده کم بود زیرا هسته خیلی کوچکتر از اتم است.

▪️مواد دارای خاصیت فلورسانس نور با انرژی معینی را جذب و سپس نور با طول موج کوتاهتری را نشر می کنند.
?نادرست. طول موج با انرژی رابطه عکس دارد. در فلورسانس چون انرژی کاهش می باید، طول موج نور نشر شده بلندتر از طول موج نورجذب شده است.

چند مورد از مطالب زیر در مورد ایزوتوپ های هیدروژن و اکسیژن درست است؟

▪️ایزوتوپ هیدروژن سنگین را با نماد T نمایش می دهند.
?نادرست. ایزوتوپ هیدروژن سنگین با نماد D و ایزوتوپ هیدروژن پرتوزا را با نماد T نمایش می دهند.

▪️100گرم D2O از 100 گرم H2O حجم کمتری دارد.
?درست، زیرا جرم D2O بیشتر از H2O است.

▪️در یک نمونه طبیعی از آب، 9 نوع مولکول آب وجود دارد.
?هیدروژن و اکسیژن هر کدام 3 ایزوتوپ متفاوت دارند، و در یک نمونه طبیعی آب 18 نوع مولکول آب وجود دارد.

▪️اگر یک قطعه یخ D2O را در آب معمولی بیندازیم روی آن شناور می ماند.
?نادرست، چگالی D2O بیشتر از H2O است و در آب فرو می رود.

در هر دوره از جدول تناوبی، در چند مورد از خواص زیر، فلزهای قلیایی کمترین اند؟

▪️الکترونگاتیوی
▪️شعاع اتمی
▪️نقطه ذوب
▪️انرژی نخستین یونش
▪️بارموثر هسته

?الکترونگاتیوی فلزهای قلیایی در هر دوره کمترین است.

?شعاع اتمی فلزات قلیایی در یک دوره بیشترین است.

?به علت وجود نافلزات در یک دوره (که گاز هستند)، نقطه ذوب فلزات قلیایی نمی تواند کمترین باشد.

?انرژی نخستین یونش فلزات قلیایی کمترین است چون فقط یک الکترون در لایه ظرفیت دارند.

?بار موثر هسته فلزات قلیایی به علت کم بودن تعداد پروتون هسته، کمترین است.

همه مطالب درست اند، بجز:

 انرژی پرتو گاما از پرتوهای X و فرابنفش بیشتر است.

 تخلیه الکتریکی به شرط اختلاف پتانسیل بالا، بدون اتصال مستقیم دو جسم اتفاق می افتد.

 موفقیت میلیکان در تعیین نسبت بار به جرم الکترون، در تعیین جرم الکترونها نقش اساسی داشت.

 اگر در آزمایش رادرفورد، ورقه ضخیم طلا به کار می رفت نسبت شمار ذره های آلفای منحرف شده، افزایش می یافت.

?درست؛ طول موج پرتو گاما از پرتوهای X و فرابنفش کوتاهتر است پس انرژی بیشتری از آنها دارد.

?درست؛ درتخلیه الکتریکی، دو جسم نباید تماس مستقیم داشته باشند.

?نادرست؛ تامسون نسبت بار به جرم الکترون را بدست آورد.

?درست؛ انحراف پرتوها به میدان داخلی و تعداد هسته ها بستگی دارد. هر چه تعداد هسته و الکترون افزایش یابد، نسبت شمار ذرات آلفای منحرف شده نیز افزایش می یابد.

 کنکور۹۴ریاضی (خارج کشور)

تعداد ایزوتوپ های کدام عنصر با بقیه متفاوت است؟
▪️فلوئور
▪️قلع
▪️فسفر
▪️آلومینیوم

?فلوئور، فسفر و آلومینیوم هر کدام یک ایزوتوپ پایدار دارند ولی قلع 10 ایزوتوپ پایدار دارد.

تفاوت شمار پروتونهای هالوژن دوره چهارم جدول تناوبی با شمار الکترونهای اتم سومین عنصر واسطه دوره پنجم چقدر است؟

  هالوژن دوره چهارم برم است که عدد اتمی آن یک واحد کمتر از کریپتون 36 یعنی 35 است.
سومین عنصر واسطه دوره پنجم در گروه 5 قرار دارد (چون قبل از عناصر واسطه، دو گروه فلزات قلیایی و قلیایی خاکی قرار دارد) که عدد اتمی آن 5 واحد بیشتر از گاز نجیب و 6 واحد بیشتر از هالوژن دوره 4 است. در نتیجه تفاوت آنها 6 است.

آخرین عنصر فلزی تناوب چهارم با کدام شبه فلز هم گروه بوده و اسپین آخرین الکترون آن در چه وضیعتی قرار دارد؟

    آخرین عنصر تناوب چهارم، گالیم با عدد اتمی 31 است. در گروه 13 قرار گرفته و جزوه عناصر اصلی دسته p می باشد. با شبه فلز بور هم گروه بوده و آرایش الکترونی آن به 4p ختم می شود که یک الکترون با اسپین روبه بالا (1/2+) در جهت ساعتگرد دارد

صحیح یا غلط؟

در آزمایش بمباران ورقه نازک طلا، رادرفورد از پرتوهای الکترومغناطیس استفاده کرده است؟

✍ غلط، رادرفورد در بمباران ورقه طلا از پرتوهای آلفا استفاده کرده است. پرتوهای آلفا جزو پرتوهای الکترومغناطیس محسوب نمی شوند. پرتو آلفا هسته اتم هلیم با دو پروتون و دو نوترون است. در صورتیکه امواج الکترومغناطیس از دو میدان مغناطیسی و الکتریکی عمود بر هم از جنس نور تشکیل شده اند که برای انتقال به محیط مادی نیاز ندارند.
باید توجه کرد که در کنار پرتوهای آلفا، پرتوهای دیگری از جمله گاما نیز ناخواسته تولید می شوند ولی رادرفورد تاثیر پرتوهای آلفا را بررسی کرده است.

درست و نادرست بودن عبارتهای نسبت داده شده به دانشمندان درباره نظریه اتمی و ساختار اتم را مشخص کنید.

◾️نظریه “مواد از ذره های کوچک و تجزیه ناپذیری به نام اتم ساخته شده است:، نخستین بار توسط دالتون ارایه شد.
?نادرست. این نظریه اولین بار توسط دموکریت مطرح شد.

◾️دالتون ضمن معرفی شیمی بعنوان علم تجربی، پژوهشهای عملی را نیز به ابزارهای مطالعه طبیعت افزود.
?نادرست. این عبارت متلق به بویل است.

◾️ارسطو، سه عنصر هوا، خاک و آتش را به عنصر آب افزود و این چهار عنصر را سازنده کاینات اعلام کرد.
?دریست

◾️فرآیند برقکافت الکترولیتها، در قرن 29م، توسط فارادی کشف شد و ذرات حامل بار الکترون نامید.
?نادرست. فیزیکدانان برای توجیه مشاهدات فارادی، برای الکتریسیته ذره ای بنیادی پیشنهاد کردند و آن را الکترون نامیدند.

هر عبارت را به فعالیت یا نظریه کدام دانشمند می توان نسبت داد؟

?فرکانس پرتو X عنصرها با افزایش عدد اتمی آنها، افزایش می یابد.
✔️رادرفورد

?واکنشهای شیمیایی، شامل جابه جایی اتم ها یا تغییر در شیوه اتصال آنها در مولکولهاست.
✔️دالتون

?الکترونها که ذره هایی با بار منفی اند، درون فضای کروی ابرگونه ای با بار الکتریکی مثبت پراکنده اند.
✔️تامسون

?در اتم هیدروژن، الکترون در مسیری دایره ای شکل که مدار نامده می شود، دور هسته گردش می کند.
✔️بور

مباحث پر تکرار شیمی

تفاوت جدول مندلیف با جدول امروزی

▪️جدول تناوبی مندلیف:

✔️بر اساس افزایش تدریجی جرم اتمی تنظیم شده است.
✔️شامل 12 تناوب و 8 گروه بود.
✔️دارای بی نظمی هایی بود.
✔️در بعضی خانه ها جای خالی داشت.

▪️جدول تناوبی امروزی

✔️براساس افزایش عدد اتمی تنظیم شده است.
✔️شامل 7 تناوب و 18 گروه است.
✔️ جای خالی ندارد.
✔️بعد از کارهای موزلی شکل گرفت.

چند نکته به ظاهر ساده ولی خیلی مهم از جدول تناوبی که چند مورد از آنها در طی سالهای اخیر در کتاب شیمی دوم تغییر کردند ولی در اینجا براساس آخرین چاپ کتاب شیمی دوم (94) آنها را دسته بندی کردیم:

▪️تعداد عناصر: 118

▪️تعداد شبه فلز: 8

▪️تعداد نافلز: 17

▪️تعداد عناصر گازی شکل: 11

▪️تعداد عناصر مایع: 2

▪️شبه فلزها همگی جامد هستند.

▪️تعداد عناصر دوره اول: 2

▪️تعداد عناصر دوره 2 و 3: 8

▪️تعداد عناصر دوره 4 و5: 18

▪️تعداد عناصر دوره 6 و 7: 32

▪️در گروه 13 و 17 تنها یک شبه فلز (بور و استاتین) وجود دارد.

▪️در گروهایی 14، 15 و 16 هر کدام دو شبه فلز وجود دارد.

▪️در دوره 2 و 3 هر کدام یک شبه فلز وجود دارد.

▪️در دوره 4، 5 و 6 هر کدام 2 شبه فلز وجود دارد.

▪️خود عناصر شبه فلز با خط قرمز رنگی از همدیگر جدا شده اند، سمت راست خط تا حدودی خواص نزدیک به نافلزات ولی سمت چپ خط تا حدودی خواص نزدیک به فلزات را دارند.

▪️لانتانیدها از عدد اتمی 57 تا 70 هستند (14 عنصر). خود لانتان با عدد اتمی 57 جزو لانتانیدها محسوب می شود ولی لوتسیم با عدد اتمی 71 از دسته لانتانیدها حذف شده و وارد عناصر واسطه داخل شده است.

▪️اکتینیدها از عدد اتمی 89 تا 102 هستند (14 عنصر). خود عنصر اکتینیم جزو اکتینیدها محسوب می شود ولی لاورانسیم با عدد اتمی 103 از دسته اکتینیدها جدا شده و وارد عناصر واسطه داخل جدول شده است.

تعیین گروه و دوره ی عنصرها براساس انرژی های یونش متوالی آنها

✔️تعیین دوره: در روند انرژی های یونش متوالی یک عنصر، چنان چه سطح انرژی (لایه اصلی الکترونی) تغییر کند، با یک جهش بزرگ مواجه می شویم. به عبارت دیگر بین هر دو لایه ی اصلی الکترونی یک جهش بزرگ وجود دارد.

✔️رابطه تعداد لایه های اصلی الکترونی با تعداد جهش های بزرگ درانرژی های یونش متوالی آن:
n = j + 1
یعنی تعداد جهش از تعداد لایه اصلی، یک عدد کمتر است.

✔️با توجه به اینکه شماره تناوب هر عنصر برابر با تعداد لایه های اصلی الکترونی آن است، میتوان از تعداد جهش ها، شماره تناوب را نیز پیدا کرد.

✔️تعیین گروه: تعداد یونش های قبل از نخستین جهش بزرگ در انرژی های یونش متوالی یک عنصر، نشان دهنده تعداد الکترونهای لایه ظرفیت اتم آن عنصر است.

نکاتی درباره عناصر واسطه داخلی

✔️عناصر واسطه به 2 دسته داخلی و خارجی تقسیم بندی می شوند.

✔️لانتانیدها و اکتینیدها عناصر واسطه داخلی محسوب می شوند.

✔️عده ای معتقدند لانتانیدها و اکتینیدها را میتوان جزو گروه 3 (III) دسته بندی کرد.

✔️ شماره گروه لانتانیدها و اکتینیدها با افزایش عدد اتمی تغییر نمی کند.

✔️در جدول تناوبی امروزی، خود لانتان با عدد اتمی 57 جزو لانتانیدها و اکتینیم با عدد اتمی 89 جزو اکتینیدها محسوب می شوند.

✔️زیرلایه 4f در لانتانیدها و 5f در اکتینیدها پر می شود.

✔️زیر لایه d (ماقبل آخر) در عناصر واسطه خارجی پر می شود.

مباحث پر تکرار شیمی

ویژگی کلی فلزها 

▪️بیش از 80% عناصر جدول تناوبی فلز هستند.

▪️رسانای خوب گرما و برق هستند.

▪️چگالی اغلب آنها زیاد است.

▪️دمای ذوب و جوش اغلب آنها بالاست.

▪️سطح فلزات براق و درخشنده است.

▪️در دمای اتاق همه فلزات جامد هستند به جز جیوه و فرانسیم که در این دما به صورت مایع می باشند.

▪️فلزاها قابلیت از دست دادن الکترون دارند و معمولا با از دست دادن یک، دو یا سه الکترون به کاتیونی با آرایش الکترونی گاز نجیب قبل از خود می رسند.

▪️انرژی نخستین یونش آنها به نسبت کم و الکترونهای لایه ظرفیت آن ها به آسانی از اتم جدا می شوند.

چند نکته طلایی و استثنا درباره نافلزات

✔️?همه نافلزات در سمت راست جدول تناوبی قرار ندارند، هیدروژن نافلزی است که در سمت چپ قرار دارد.

✔️?همه نافلزات گاز نیستند. مثلا گوگرد، فسفر و کربن … جامد هستند.

✔️?نافلزات تنها عناصری هستند که به هر سه حالت فیزیکی گاز، جامد و مایع (برم) یافت می شوند.

✔️?نافلزات رسانای گرما و برق نیستند، به جز گرافیت که یکی از دگرشکل های کربن است ولی رسانای خوب جریان الکتریسیته است.

✔️?همه عناصر نافلز جزو عناصر اصلی دسته p نیستند، هیدروژن و هلیم عنصر اصلی دسته s هستند.

✔️?هلیم با اینکه گاز بوده و در سمت راست جدول تناوبی است، جزو عناصر اصلی دسته s می باشد.

✔️?همه نافلزات تمایل ندارند که با گرفتن الکترون به آنیون تبدیل شوند. گازهای نجیب هم نافلز هستند ولی تمایلی برای از دست دادن و یا گرفتن الکترون ندارند.

روندهای تناوبی عناصر گروه اول (فلزات قلیایی)

▪️شعاع اتمی و یونی آنها با افزایش عدد اتمی از بالا به پایین افزایش می یابد.

▪️لیتیم دارای کمترین و سزیم بیشترین شعاع را در این گروه دارا می باشند (فرانسیم یک عنصر پرتوزا و ناپایدار می باشد و در روندهای تناوبی مورد توجه قرار نمی گیرد).

▪️انرژی نخستین یونش فلزات قلیایی با افزایش عدد اتمی از بالا به پایین کاهش می یابد. زیرا با افزایش عدد اتمی، الکترون لایه ظرفیت در فاصله دورتری از هسته قرار میگیرد و جدا کردن آن از اتم به انرژی کمتری نیاز دارد.

▪️در این گروه لیتیم بیشترین و سزیم کمترین انرژی یونش را دارند.

▪️نقطه ذوب و جوش فلزات قلیایی از بالا به پایین کاهش می یابد.

▪️فلزات قلیایی سبک هستند و با افزایش عدد اتمی از بالا به پایین، چگالی آنها افزایش می یابد.

▪️لیتیم، سدیم و پتاسیم روی آب شناور می مانند زیرا چگالی کمتری از آب دارند.

بعضی ویژگی های عناصر واسطه گروههای سوم تا دوازدهم جدول تناوبی

▪️همه عناصر واسطه مانند فلزهای قلیایی و قلیایی خاکی فلز هستند اما واکنش پذیری کمتری نسبت به آنها دارند.

▪️همه عناصر واسطه به جز جیوه در دمای اتاق و فشار یک اتمسفر جامد هستند.

▪️نقطه ذوب و جوش آنها از فلزات قلیایی و قلیایی خاکی بیشتر است.

▪️به جز جیوه، این فلزها از فلزات قلیایی و قلیایی خاکی، سخت تر، چگال تر و دیرذوب تر هستند.

▪️به غیر از اسکاندیم، در واکنش های شیمیایی به آرایش گاز نجیب نمیرشند.

▪️در زیر لایه s لایه ظرفیت کروم و مس تنها یک الکترون وجود دارد.

▪️در زیر لایه d لایه ظرفیت کروم و منگنز 5 الکترون و در زیرلایه d لایه ظرفیت مس و روی، 10 الکترون وجود دارد.

▪️روی، نقره و اسکاندیم، تنها یک ظرفیت دارند.

مباحث پر تکرار شیمی

آیا فرانسیم فلزی مایع هست؟ چرا در کتاب فقط به برم و جیوه بعنوان عناصر مایع اشاره کرده است؟

✔️پاسخ: در کتاب ذکر شده که در طبیعت در دمای اتاق (25 درجه سلسیوس) دو عنصر جیوه و برم به حالت مایع هستند (فرانسیم در طبیعت یافت نمی شود که بگوییم مایع است). فرانسیم آخرین عنصر فلزات قلیایی است که همه ایزوتوپای آن پرتوزا می باشد و پایدارترین ایزوتوپ آن 21 دقیقه نیمه عمر دارد. یعنی در طبیعت مقادیر بسیار ناچیز فرانسیم وجود دارد و اگر در آزمایشگاه هم آن را بسازیم به علت نیمه عمر کوتاه نمیتوانیم آن را جداسازی و اندازه گیری و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن را بررسی کنیم. ولی از طریق روند نزولی نقطه ذوب فلزات قلیایی در نمودار و از طریق برون یابی، نقطه ذوب فرانسیم حدود 23 درجه پیش بینی شده است. در نتیجه اگر فرانسیمی در هر شرایطی مثل اوایل ساخت آن داشته باشیم، در دمای اتاق به حالت مایع خواهد بود.

ویژگی فلزات قلیایی خاکی

✔️?در گروه 2 اصلی قرار دارند و در اوربیتال s آنها در لایه ظرفیت 2 الکترون دارد.

✔️?با از دست دادن 2 الکترون به آرایش گاز نجیب قبل از خود می رسند.

✔️?همه آنها واکنش پذیرند ولی واکنش پذیری آنها از فلزات قلیایی کمتر است.

✔️?روند تغییر چگالی آنها منظم نیست. ابتدا کاهش و سپس افزایش می یابد. دلیل این بی نظمی تغییر نوع شبکه بلور در فلزات قلیایی خاکی است.
Ba > Sr > Be > Mg > Ca

✔️?بالاترین نقطه ذوب و جوش متعلق به بریلیم و پایین ترین نقطه ذوب و جوش متعلق به منیزیم است. روند تغییر دمای ذوب و جوش در این گروه منظم نیست.

✔️?از بالا به پایین شعاع اتمی و یونی افزایش می یابد.

✔️?از بالا به پایین واکنش پذیری زیاد می شود.

✔️?بریلیم واکنش پذیری کمتری دارد و به جای ترکیب یونی ، ترکیبات کووالانسی تشکیل می دهد.

✔️?فراوانترین فلز قلیایی خاکی، کلسیم است.

چند عبارت درباره Be درست است؟

▪️فلزی بسیار واکنش پذیر است و با آب در دمای معمولی واکنش می دهد.

▪️انرژی نخستین یونش اتم آن از انرژی یونش اتم بور بیشتر است.

▪️عدد کوانتومی اوربیتالی و مغناطیسی همه الکترونهای آن برابر صفر است.

▪️شعاع اتمی آن در مقایسه با شعاع اتمی کربن بزرگتر و الکترونگاتیوی آن از کربن کمتر است.

?نادرست، واکنش پذیری بریلیم خیلی کم است و با آب در دمای معمولی واکنش نمی دهد.

?درست، به علت پر بودن زیرلایه 2s انرژی یونش بیشتری دارد.

?درست، دو زیرلایه 1s و 2s دارد که هر دو کاملا پر می باشد.

?درست، کربن و بریلیم هم دوره هستند. بریلیم در گروه 2 و کربن در گروه 14 است. شعاع اتمی از چپ به راست کاهش و الکترونگاتیوی از چپ به راست افزایش می یابد.

نکات طلایی درباره مندلیف

?مندلیف اولین کسی نبود که دسته بندی ویژه ای برای عناصر پبشنهاد کرد، بلکه اولین کسی بود که خصلت تناوبی بین همه عناصر را پیدا کرد.

?مندلیف عناصر را بر حسب افزایش جرم اتمی در ردیف ها کنار هم قرار داد.

?مندلیف عناصر را برحسب تشابه خواص فیزیکی و شیمیایی در یک گروه زیر یکدیگر قرار داد.

?جدول مندلیف 8 گروه و 12 دوره داشت.

?مندلیف خواص 10 عنصر را پیش گویی کرده بود که گالیم، اسکاندیم و ژرمانیم جزو آنها بودند.

?مندلیف خواص گالیم را با نام اکاآلومینیوم پیش گویی کرده بود.

?در بعضی موارد، مندلیف افزایش جرم اتمی را نادیده گرفته بود (نیکل بعد از کبالت و ید بعد از تلور)

واکنش پذیری هالوژنها

✔️هالوژنها واکنش پذیرترین نافلزات هستند، زیرا در لایه ظرفیت خود تنها یک الکترون کمتر از گاز نجیب پس از خود دارند.

✔️در شرایط استاندارد حالت فیزیکی فلوئور و کلر گاز، برم مایع و ید جامد است.

✔️واکنش پذیری هالوژنها از بالا به پایین کاهش می یابد

✔️هالوژن بالاتر می تواند هالوژن پایین تر را از ترکیب محلول خارج کرده و خود جای آن قرار بگیرد (به جز فلوئور) در حالیکه هالوژن پایین تر نمی تواند هالوژن بالاتر را از ترکیب خارج کند.
مثلا کلر می تواند برم را از محلول خود خارج کند.
Cl2 + KBr => KCl + Br2

✔️برای تهیه آب کلر، محلول غلیظ هیدروکلریک اسید را به مایع سفید کننده اضافه می کنند:
NaClO + HCl => NaCl+ H2O + Cl2

✔️برای تهیه آب برم، پتاسیم برمات را به محلول KBr اضافه کرده و به آن محلول هیدروکلریک اسید غلیظ اضافه می کنند:
KBrO3+KBr+HCl => Br2+ H2O +KCl

ویژگی های عناصر واسطه

✔️عناصر واسطه چون همگی فلز هستند به Transition Metals شهرت یافته اند.

✔️شناخت عناصر دوره چهارم واسطه برای کنکور الزامی است که از عنصر اسکاندیم شروع شده و به روی ختم می شوند.

✔️عدد اتمی عناصر واسطه دوره چهارم از ۲۱ مربوط به اسکاندیم تا ۳۰ مربوط به روی است.

✔️آرایش الکترونی لایه ظرفیت اتم این عنصرها به زیرلایه d ختم می شود.

✔️در آرایش الکترونی اتم این عنصرها بی نظمی های متعددی به چشم می خورد.

✔️تراز ns لایه ظرفیت در برخی از آنها دو الکترونی و در برخی دیگر مانند Cr، Cuو Ag تک الکترونی است.

✔️واکنش پذیری شیمیایی آنها از فلزات گروههای اول و دوم کمتر است.

✔️به جز جیوه، این فلزات از فلزات گروه اول و دوم سختتر و چگال تر هستند و دمای ذوب و جوش بالایی دارند.

✔️ظرفیت این عناصر هیچ ارتباطی با شماره گروه یا عدد اتمی ندارد

✔️بعضی از آنها مثل منگنز چندین عدد اکسایش دارند ولی بعضی مثل روی فقط یک عدد اکسایش دارند.

مباحث پر تکرار شیمی

ویژگی های گازهای نجیب (نادر)

?در گروه 18 قرار داشته و با نامهایی همچون کمیاب یا بی اثر نیز شناخته می شوند، زیرا تصور میشد که در هیچ واکنش شیمیایی شرکت نمی کنند.

?تاکنون هیچ ترکیب شیمیایی از هلیم، نئون و آرگون شناخته نشده است.

?کریپتون، زنون و رادون واکنش پذیری بسیار کمی از خود نشان داده اند.

?به علت کشف تعدادی از ترکیبهای زنون توسط بارتلت کانادایی این گازها به گازهای نجیب تغییر نام دادند.

?در ظرفیت آنها به جز هلیم هشت الکترون جای گرفته و پایداری زیادی دارند.

?در لایه ظرفیت هلیم تنها دو الکترون وجود دارد و هشتایی نیست.

?فلزها با از دست دادن الکترون به آرایش الکترونی گاز نجیب قبل از خود و نافلزات و با گرفتن الکترون به آرایش الکترونی گاز نجیب بعد از خود می رسند.

?این گازها در طبیعت به صورت تک اتمی یافت می شوند و شعاع واندروالسی می توان برای آنها در نظر گرفت.

?از گاز نئون در تابلوهای تبلیغاتی و لیزرهای گازی استفاده می شود.

?از گاز آرگون در لامپهای مهتابی، برشکاری و جوش کاری استفاده می شود.

ما خوب بودیم ! ولی آنقدر صبر کردیم که عالی شدیم…
ما به مشاوری نیاز داریم که نقش رهبر را برایمان ایفا کند نه یک رییس
کسی میتواند رهبر واقعی باشد که قبلا حداقل 1 بار مسیر را تا اخر رفته باشد

مشاوره و برنامه ریزی تخصصی زیر نظر تیم دانشجویان و فارغ التحصیلان پزشکی
تماس همه روزه از ساعت 8 صبح تا 12 شب حتی ایام تعطیل
شماره تماس ( بدون گرفتن کد) 9099071613