طرح جابر | شرایط شرکت در جشنواره جابر بن حیان

طرح جابربن حیان یک طرح تحقیقاتی پژوهشی است که از سوی وزارت آموزش و پرورش برای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی برگزار می‌شود. طرح جابر به افزایش روحیه پژوهشگری، خلاقیت، مهارت‌های دستی و نوشتاری، اعتماد به نفس و رقابت سالم علمی در دانش‌آموزان کمک می‌کند. هدف از طرح جابربن حیان تربیت دانش‌آموزانی است که بتوانند با استفاده از منابع موجود، ایده‌های علمی خود را به صورت عملی پیاده‌سازی کنند و در مورد آن‌ها گزارش و دفاع کنند. این طرح در سه سطح مدرسه‌ای، منطقه‌ای و استانی برگزار می‌شود و فقط به زمینه علوم محدود می‌شود.

طرح جابر چیست؟ طرح جابر ، نام طرحی تحقیقاتی پژوهشی است که از حدود 3 یا 4 سال پیش در مدارس ابتدایی پایه اول تا ششم در حال اجرا است.  نام این طرح برگرفته از اسم کیمیاگر مشهور ایرانی و «پدر علم شیمی»، جابر بن حیان، دانشمند قرن دوم هجری خورشیدی است. طرح جابر در سه سطح مدرسه ای، منطقه ای و استانی، و در زمینه علوم برگزار می شود.

طرح جابربن حیان چیست؟

در پاسخ به این سوال که طرح جابربن حیان چیست؟ باید بگوییم طرح جابر در اصل یک رقابت علمی بین دانش آموزان دوره ابتدایی است و به پروژه های علمی دانش آموزان اختصاص دارد.

هدف وزارت آموزش و پرورش از برگزاری این طرح تربیت دانش آموزانی کارآزموده در زمینه های پژوهشی و تحقیقاتی است تا دانش آموزان از سنین پایین تر مفاهیمی مانند روش تحقیق را آموزش ببینند و برای انجام تحقیقات و پروژه‌های بزرگتر و پیچیده‌تر در آینده آماده شوند. ایجاد روحیه‌ی پژوهشی و برانگیختن حس تحقیق و کاوش در دانش آموزان در  کنار پرورش دانش آموزان خلاق از اهداف طرح جابر است. 

به صورت کلی اهداف جشنواره جابربن حیان و برگزارکنندگان طرح جابر در مدارس ابتدایی به شرح زیر است:

• تقویت روحیه پژوهشگری در دانش آموزان
• تقویت روحیه کار تیمی
• تقویت نوشتار زبان فارسی با گزارش نویسی
• افزایش مهارت های دستی به وسیله‌ی ساخت مدل
• افزایش اعتماد بنفس و خود باوری دانش آموزان
• افزایش خلاقیت دانش آموزان به وسیله انتخاب طرح و ایده
• آمادگی برای انجام تحقیقات پیچیده‌ تر و سخت تر در آینده
• ایجاد حس رقابت سالم علمی بین دانش آموزان ابتدایی
• آشنا نمودن دانش آموزان با بستر مطالعات و تحقیقات آکادمیک
• فراهم کردن امکان شکوفایی استعدادهای نهفته دانش آموزان

یکی از ایراداتی که می‌توان نسبت به طرح جابر بیان کرد این است که بر خلاف جشنواره خوارزمی که تمام زمینه های تحقیقاتی و پژوهشی و حتی زمینه های هنری را در برمی‌گیرد، اما طرح جابر تنها به تحقیقاتی با زمینه علوم منتهی می‌شود.
نحوه اطلاع رسانی به والدین و آگاهی دادن به دانش آموزان نیز در این سال‌ها کافی نبوده بسیاری از والدین تفاوت طرح جابر با روزنامه دیواری را نمی‌دانند و به دلیل اینکه از تاثیر بسیار بالا و عالی طرح جابر در تقویت روحیه پژوهشگری در دانش آموزان بی اطلاع هستند، مایل به همکاری و مشارکت در جشنواره جابر بن حیان نیستند.

ثبت نام طرح جابر

ثبت نام طرح جابر در تمامی مدارس ابتدایی انجام می گردد. ابتدا این طرح برای برخی مدارس به شکل آزمایشی برگزار شد و پس از رویت نتایج عالی آن، تصمیم بر توسعه، گسترش و شرکت تمام مدارس در جشنواره جابر ابن حیان گرفته شد. گروه هدف طرح جابر دانش آموزان مقطع  اول تا ششم ابتدایی هستند و دانش آموزان مقاطع بالاتر می توانند ایده های تحقیقاتی و موضوعات پژوهشی خود را در جشنواره خوارزمی ارائه دهند.

شرایط ثبت نام طرح جابربن حیان

شرایط ثبت نام طرح جابربن حیان شرایط پیچیده ای نیست و فقط کافیست شرکت کنندگان در مقاطع تحصیلی اول تا ششم ابتدایی مشغول به تحصیل باشند. البته علاقه به انجام پروژه های علمی و پژوهشی موفقیت شما در این جشنواره را دو چندان می کند. بنابراین تنها شرایط شرکت در طرح جابر دانش آموز ابتدایی بودن و علاقه مندی به طرح های علمی است و بس!

زمان برگزاری طرح جابربن حیان

مطابق با دستورالعمل اجرایی پروژه های علمی پژوهشی دانش آموزان، زمان برگزاری طرح جابربن حیان هفته دوم اردیبهشت 1402 خواهد بود. اما روند برگزاری طرح جابر از آبان ماه و با ارسال دستور العمل های اجرایی به تمام استان های کشور آغاز شده است. برای دریافت دستورالعمل اجرایی جشنواره جابر بن حیان کلیک کنید.

دانش آموزان پایه ابتدایی که متقاضی شرکت در طرح جابر هستند باید در بازه زمانی دی ماه تا اواخر بهمن ماه 1402 موضوع انتخابی خود را به اطلاع معلم و رابط جشنواره جابر بن حیان رسانده، و فعالیت اجرایی خود را آغاز نمایند.

اردیبهشت 1403 نمایشگاه طرح جابر در سطوح منطقه ای، استانی و کشوری برگزار می گردد و در پایان از تمامی دانش آموزان تقدیر به عمل خواهد آمد.

انواع پروژه‌های علمی دانش آموزی طرح جابر بن حیان

در این بخش به انواع پروژه های علمی دانش آموزی طرح جابر بن حیان می پردازیم. در واقع دانش آموزان می توانند در شش محور فعالیت جشنواره جابر ابن حیان به رقابت علمی با یکدیگر بپردازند. محور های طرح جابر عبارتند از:

1. جمع آوری نمونه همراه با طبقه بندی: پروژه جمع آوری شامل گردآوری مجموعه ای از اشیا می شود که بر اساس شباهت ها و تفاوت ها گروه بندی و برچسب خورده باشند انتخاب یک ملاک برای طبقه بندی اشیاء و موضوعات
2. مدل ( ساخت نمونه ) : پروژه مدل سازی شامل ساخت اشیا برای توضیح چرایی یا چگونگی ساختمان آن هاست.
3. نمایش علمی : پروژه نمایش علمی شامل استفاده از اشیا برای نمایش چرایی یا چگونگی عملکرد یک دستگاه یا وسیله و بیان اصول علمی حاکم بر آن هاست. در واقع این پروژه یک اصل یا حقیقت علمی را نشان می دهد.
4. تحقیق : پروژه تحقیق شامل انتخاب یک موضوع قابل تحقیق و بررسی جزییات بیشتر درباره آن از طریق  مشاهده مستقیم یا جستجو در منابع اطلاعاتی مختلف می شود. در این پروژه طرح جابر دانش آموز به توضیح و تفسیر جوانب موضوع انتخابی خود می پردازد.
5. آزمایش : پروژه آزمایش با طرح یک سوال و انجام آزمایش در راستای به کارگیری روش علمی و کشف پاسخ آن سوال انجام می پذیرد.
6. طراحی و ساخت : پروژه های طراحی و ساخت که بیشتر دانش آموزان مقاطع پنجم و ششم ابتدایی آن ها را انتخاب می کنند پروژه هایی هستند که در آن ها دانش آموز برای پاسخ به یک نیاز مشخص دست به اختراع و ابداع می زند. پس از طراحی اختراع آن را ساخته و تست می نماید.

در این بخش جدول پیشنهادی مشاور گروپ برای طرح جابر قرار دارد. توجه داشته باشید که دانش آموزان در انتخاب نوع پروژه طرح جابرن حیان و یا نحوه ارائه آن حق انتخاب و آزادی عمل دارند و تمامی پروژه ها در تمامی پایه ها قابل پروژه و اجرا خواهد بود.

برای دریافت چک لیست پروژه آزمایش طرح جابر و دانلود جدول زمان بندی پروژه آزمایش طرح جابربن حیان کلیک کنید. لینک چک لیست پروژه طراحی و ساخت جشنواره جابر بن حیان نیز فراهم شده و امکان دانلود جدول زمان بندی پروژه طراحی و ساخت طرح جابربن حیان وجود دارد.

مشاوره طرح جابر

در بخش مشاوره طرح جابر به نکات مهم پروژه های علمی جشنواره جابر اشاره می کنیم. توجه داشته باشید که اجرای طرح توسط دانش آموزان به صورت خلاقانه، اختصاصی و منحصر به فرد باشد. به اصطلاح تقلید یا کپی برداری از طرح های پیشین موجب موفقیت شما در این جشنواره نمی شود.

دانش آموزان در انتخاب نوع پروژه و یا نحوه ارائه حق انتخاب و آزادی عمل دارند و تمامی پروژه ها در تمامی پایه ها قابل پروژه خواهد بود. همچنین دانش آموزان می توانند موضوعات پژوهش های خود را از هر یک از کتاب ها و موضوعات درسی و یا غیر درسی انتخاب و اجرا نمایند.

انجام پروژه های علمی طرح جابر به صورت گروهی موجب تقویت مشارکت و کارگروهی در دانش آموزان می شود. بنابراین توصیه می کنیم دانش اموزان در قالب گروه به اجرای پروژه های طرح جابر این حیان بپردازند.

اجزای پروژه علمی طرح جابربن حیان

همه پروژه‌ها و ایده های تحقیقاتی برای ارائه به بخش مربوطه باید دارای عناصر و اجزای پروژه علمی طرح جابربن حیان به شرح زیر باشند :

•  تابلوی نمایش
• مواد نمایشی
• گزارش کتبی ( فقط برای پروژه های آزمایش )
• دفتر کارنما

فیلم آموزشی تهیه تابلو نمایش طرح جابر

در این بخش کلیپ آموزشی با موضوع تهیه و چیدمان تابلو نمایش بصورت ساده ، علمی و با هزینه کم قرار گرفته است. برای تماشای فیلم بر روی آن کلیک کنید.

.

دانش آموزان عزیز دقت داشته باشید، تابلوی طرح پروژه شما باید شامل قسمت های زیر باشد.

1. عنوان: عنوان کار و فعالیت خود را باید در بالای تابلو بنویسید
2. مشخصات اعضای گروه را یادداشت کنید
3. عکس از مراحل کارتان داشته باشید
4. گزارش هر مرحله از کار خودتان را بنویسید( توجه کنید که باید از گزارش کارتان، دو نسخه داشته باشید، یک نسخه‌ی آن را روی تابلو بچسبانید و نسخه ی دیگر را، نگه دارید و همراه تابلو به مدرسه بیاورید)
5. مواد، ابزار و روش کار خودتان را توضیح دهید(یعنی توضیح دهید که از چه ابزار و روش هایی برای کارتان استفاده کرده‌اید)
6. کاربرد و فایده‌ ی طرحی را که ساخته اید بنویسید
7. بحث و نتیجه‌گیری اعلام کنید
8. منابع را ذکر کنید (منظور از منابع، کتاب، مجله، اینترنت و … است که اطلاعات خود را از آن‌ها گرفته اید)

فایل های طرح جابر

با افزودن یک معیار و شاخص کاربردی به جای معیار ها و شاخص های آرمانی و غیرقابل سنجش می توان به طرح جابر خوبی رسید. در فرم ارزشیابی معلمان می توان به آرزوی تشکیل بانک تصویری رسید. و از تجربه های تدریس و کلاس داری معلمان دست یافت. اما متأسفانه بی توجهی به این پیشنهاد کاملاً کاربردی موجب ضعف شده است.همچنان دست یابی به طرح جابر در کلاس داری معلمان موفق در حد یک آرزوی دست نیافتنی باشد.خود معلمان نتوانند از تجربه های یکدیگر در چگونگی انتقال مفاهیم طرح جابر در کلاس داری استفاده کنند. آن چه خود دارند را از بیگانه تمنا کنند. در جستجوی مستندات های آموزشی کشورهای اروپایی و آمریکایی و… باشند.

نحوه پر کردن دفتر کارنما جشنواره جابر ابن حیان بدین صورت می باشد:

✅ از روز اول شروع پروژه یادداشت برداری فراموش نکنید چون دفتر کارنما همزمان با انجام پروژه تکمیل می شود نه در پایان پروژه . سعی کنید خوانا و تمیز بنویسد 

✅برای دفتر کارنما خود می توانید فهرست تهیه کنید و با توجه به نوع پروژه، بخش ها و مراحل انجام کار را در دفترچه یادداشت جدا کنید.

✅ در دفتر کارنما باید مشاهدات مربوط به پروژه را دقیق بنویسید. بهتر است همه جزییات حتی مشکلات و شکستهای حین پروژه نیز یادداشت شود.

✅اطلاعات و یافته های خود را از سایتها و کتابها و افراد مطلع کسب کردید یادداشت کنید چون برای نوشتن منابع به آن ها احتیاج پیدا می کنید.

✅ همیشه یادداشت های روز قبل را مطالعه کنید تا گزارشهای بهتری بنویسید، همچنین هر روز ایده ها و برنامه های روز های بعد را یادداشت کنید تا آن ها را از یاد نبرید.

✅ فعالیتها را طوری یادداشت کنید تا کارهای انفرادی و گروهی مشخص باشد.

راهنمای والدین در طرح جابر

طرح جابر گرچه در اصل باید بر عهده خود دانش آموزان باشد، اما والدین آن‌ها هم با وجود مشغله های زیاد خواه ناخواه در این طرح سهیم هستند. اکثر والدین با این هدف که در حال کمک به فرزندشان برای انجام تحقیقات برای طرح جابر هستند، در حقیقت فرصت انجام تحقیقات را به دانش آموز نمی‌دهند و اکثر کارهای طرح را خود بر عهده می‌گیرند. حال آنکه نحوه کمک به دانش آموز هم محدودیت‌های خاصی دارد.

بر اساس شیوه نامه جشنواره و راهنمای والدین طرح جابر بن حیان، والدین حین انجام تحقیقات برای طرح باید:

• در تدارک وسایل و استقرار تجهیزات کمک کنند.
• فضایی مثل پارکینک یا اتاق را برای کار کردن دانش آموز روی پروژه فراهم کنند.
• پروژه هایی را انتخاب کنند که مناسب سن و پایه تحصیلی دانش آموز باشد.
• در کشیدن خط های صاف به بچه ها کمک کنند.
• به توضیحات شفاهی فرزندشان در باره پروژه گوش کنند .
•  از ایمنی کودک اطمینان حاصل کنند .
•  زمان های مربوط به انجام کارهای پروژه و اتمام آنها را برنامه ریزی و مدیریت کنند .
• فرزند خود را برای انجام تحقیق به کتابخانه عمومی یا مکان های مورد نیاز دیگر ببرند .

برای دانلود راهنمای والدین طرح جابر بن حیان کلیک کنید.

طرح جابر در شبکه شاد

همانطور که می دانید نحوه ارسال آثار به دو صورت حضوری در جشنواره جابربن حیان و بارگذاری آثار طرح جابر در شبکه شاد می باشد. لازم به ذکر است تمامی پروژه هایی که در شبکه شاد قرار داده می شوند باید دارای شناسنامه (موضوع پروژه، نوع پروژه، نام و نام خانوادگی دانش آموز، پایه تحصیلی، نام استان، نام شهرستان یا منطقه، نام مدرسه، نام معلم راهنما) باشند.

قالب تمامی فیلمهای آثار دانش آموزان باکیفیت خوب و حجم کم (حداکثر ۴۰ مگابایت) به مدت ۵ الی ۷ دقیقه باشد. به جهت کم کردن حجم فیلمها میتوانید video compressor استفاده نمایند. هنگام فیلم برداری از فعالیت موبایل در حالت افقی باشد.

نمایشگاه حضوری جابر بن حیان

با توجه به شرایط در صورت برگزاری نمایشگاه حضوری جابر بن حیان دانش آموزان میتوانند پروژه خود را با استفاده از تابلو نمایش، دفتر کارنما گزارش کتبی و…. ارائه نمایند به هیچ عنوان الزامی به تهیه و ارائه تابلوی نمایش نمیباشد در عین حال لازم است متناسب با نوع پروژه روند و مراحل مربوطه اجرا و به شیوه دلخواه با استفاده از ابزار و وسایل در دسترس و کم هزینه ثبت شود.

---

در این مقاله به طرح جابر بن حیان و شرایط شرکت در آن پرداختیم. برای ثبت نام طرح جابر کافیست علاقه مند به پروژه های علمی در مقطع ابتدایی باشید.  جشنواره جابر این حیان فرصتی برای شناسایی استعدادها و توانمندهای خاص دانش آموزان در فضای پژوهشی لذت بخش و در حد توان و سن دانش آموزان ابتدایی خواهد بود.

دانش آموزان باید مطابق با شیوه نامه طرح جابربن حیان آثار خود را آماده و در شبکه شاد بارگذاری یا به صورت حضوری در زمان برگزاری نمایشگاه جابربن حیان ارائه کنند. تیم مشاور گروپ از صمیم قلب برای تمامی شما دانش آموزان عزیز ایران آرزوی موفقیت دارد. فراموش نکنید که آینده این کشور به دستان پر توان و قدرتمند شما ساخته خواهد شد.

در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام نیز می توانید از تلفن ثابت با ما تماس بگیرید. ما همه روزه از 8 صبح تا 12 شب آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستیم.

شماره تماس مشاور گروپ

9099071613

اگر به هر دلیلی امکان دسترسی به تلفن ثابت برای شما فراهم نیست، با خرید بسته های تماس و تکمیل فرم مشاوره، مشاوران حوزه درخواستی شما همین حالا و کمتر از یک ساعت با شما تماس خواهند گرفت.

سوالات متداول طرح جابر